نکاتی درباره فیستول مقعدی
فیستول مقعدی مجرای کوچک حد فاصل انتهای روده و پوست نزدیک معقد است (قسمتی که مدفوع از بدن خارج می شود). فیستول معمولا در نتیجه عفونت نزدیک ناحیه مقعد است و موجب تجمع آبسه (چرک) در بافت اطراف آن می شود.
وقتی چرک ترشح می کند، می تواند کانال کوچکی ایجاد کند. فيستول مقعدي میتواند موجب علائم ناخوشایندی مانند ناراحتی و سوزش پوست شود و معمولا بدون درمان پزشکی خوب نمی شود. در اکثر موارد، جراحی توصیه میشود، بیشتر فیستول های مقعدی در واکنش به غده مقعدی مبتلا به آبسه (عفونت چرکی) تشکیل می شوند.
نکته: فیستول مقعدی در بیماران مبتلا به بیماری کرون رایج است. درمانهای پزشکی اغلب در بیماران مبتلا به بیماری کرون و فیستول پیش از جراحی خواهد بود.
تفاوت آبسه مقعدی و فیستول مقعدی
آبسه مقعدی عفونت حاد غده لنفاوی کوچک زیر مقعد است، باکتری یا ماده خارجی از طریق غده وارد بافت می شود. بعضی بیماریهای خاص، برای مثال : کولیت یا التهاب ورده، منجر به عفونت می شوند. اگر عفونت در مراحل اولیه درمان شود، آنتی بیوتیک موثر خواهد بود. اکثر آبسه ها باید تخلیه شوند.
فيستول مقعدي : تقریبا می توان گفت فیستول مقعدی از آبسه یا عفونت قبلی ایجاد می شود. تونلی است که پوست مجاور مقعد را به مخاط داخلی مجرا متصل می کند. ترشح مداوم چرک از دهانه مجاور مقعد منجر به فیستول مقعدی می شود. تقریبا می توان گفت جراحی همیشه گزینه درمانی فیستول است.
چه کسانی در معرض ابتلا به فیستول هستند؟
اگر آبسه مقعدی دارید، 50% احتمال ابتلا به فیستول خواهید داشت. حتی اگر آبسه بدون دخالت پزشکی تخلیه شود، درمعرض ابتلا به فیستول هستید. بیماری های خاصی که در دستگاه گوارش تحتانی یا ناحیه مقعد تاثیر می گذارند نیز احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد. کولیت، بیماری کرون، اسهال مزمن، پرتو درمانی سرطان مقعد را می توان نام برد.
علائم فیستول مقعد
بیماران مبتلا به فیستول معمولاً سابقه آبسه مقعدی تخلیه شده دارند. درد آنورکتال، تخلیه چرک از پوست پری آنال، تحریک پوست پری آنال و گاهی خونریزی از رکتال می تواند علائم فيستول مقعدي باشد.
علائم آبسه مقعدی و فیستول می تواند مشابه باشد ازجمله:
- درد و تورم ناحیه مقعدی
- تب و لرز
- احساس خستگی و کسالت
- قرمزی، زخم یا خارش پوست اطراف دهانه مقعد
- ترشح چرک نزدیک به دهانه مقعد
فیستول مقعدی می تواند شامل علائم زیر نیز باشد:
- تحریک پوست اطراف مقعد
- درد دائمی و ضربان دار که ممکن است هنگام نشستن، حرکت در اطراف بدن و سرفه باشد
- ترشح بدبو نزدیک مقعد
- خروج چرک یا خون هنگام دفع
- تورم و قرمزی اطراف مقعد و دمای بالا
- در بعضی موارد، مشکل کنترل حرکات روده (بی اختیاری روده)
- انتهای فیستول ممکن است بصورت سوراخ در پوست نزدیک مقعد دیده شود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت داشتن علائم مداوم فيستول مقعدي به پزشک عمومی مراجعه کنید. پزشک در مورد علائم و ابتلا به هر گونه بیماری روده خواهد پرسید و معاینات فیزیکی را انجام می دهد. اگر پزشک عمومی عارضه را فیستول مقعدی تشخیص دهد، بیمار را به جراح روده بزرگ جهت انجام آزمایشات بیشتر و تأیید تشخیص و تعیین مناسب ترین درمان معرفی می کند.
چگونه فیستول مقعد را تشخیص دهیم؟
نحوه تشخیص فیستول مقعد می تواند موارد زیر را شامل شود:
- معاینه بیشتر فیزیکی و مقعد
- پروکتوسکوپی- تلسکوپ مخصوص برای مشاهده داخل مقعد استفاده می شود
- تصویر برداری: سونوگرافی، اسکن آم آر آی یا سی تی اسکن
- آنوسکوپ: برای مشاهده داخل کانال مقعد استفاده می شود
دلایل رایج فیستول
اکثر فیستولها بعد از آبسه مقعدی ایجام می شوند اگر آبسه پس از تخلیه چرک به درستی خوب نشود، به فیستول مقعدی مبتلا می شوید. علائم فیستول که کمتر شایع هستند موارد زیر است:
- بیماری کرون: نارسایی طولانی مدت است که دستگاه گوارشی ملتهب می شود.
- دیورتیکولیت: عفونت کیسه های کوچک است که می توانند از کنار روده بزرگ (کلون) خارج شوند
- هیدرادنتیس سوپراتیو: بیماری پوستی بلند مدت است که باعث آبسه و زخم می شود
- عفونت سل یا HIV
- عوارض جراحی نزدیک مقعد
چگونه فیستول مقعد درمان می شود؟
گزینه های اصلی درمان عبارتند از:
فیستولوتومی: در این جراحی، فیستول کاملا باز می شود و بصورت اثر زخم صاف بهبود می یابد.
جراحی ستون: نخ بخیه جراحی یا نوار کشی به نام ستون داخل فیستول قرار می گیرد و فیستول را محکم می بندد وعارضه بی اختیاری را کاهش می دهد.
پرکردن فیستول با چسب مخصوص یا توپی: نوع جدید درمان است که دهانه داخلی فیستول را می بندد. پزشک کانال فیستول را با ماده قابل جذب پر می کند.
جراحی ترمیم یا جراحی در چند مرحله: در بعضی موارد این جراحی گزینه درمانی خواهد بود.
دوره بهبودی فیستول مقعدی
در دوره بهبودی فيستول مقعدي ، داروی ضد دردر را طبق تجویز پزشک مصرف کنید. آنتی بیوتیک را بطور کامل استفاده کنید. داروهای بدون نسخه استفاده نکنید. دستورالعملهای مهم دیگر می تواند شامل موارد زیر باشد:
- سه تا چهار بار در روز کاملا در وان حمام بنشینید
- گذاشتن پدروی مقعد تا بهبودی کامل
- افزودن غذاهای حاوی فیبر بالا به برنامه غذایی و نوشیدن مایعات، مصرف ملین ها
فیستول دوران بارداری
فیستول بارداری بیماری مخرب پزشکی مخرب ناشی از زایمان دشوار است. همه فیستول ها شامل ایجاد مجاری اضافی در بدن است که به مناطق حساس آسیب می رساند. فیستول دو نوع اصلی دارد که در دوران بارداری اتفاق می افتد. در فیستولهای وزیکو-واژن، یک سوراخ بین واژن و مثانه ایجاد می شود. فیستول رکتو واژن سوراخی است که از واژن به راست روده ایجاد می شود. هر دو نوع فیستول عملکرد اساسی بدن در دختران و زنان مبتلا را تغییر داده و مشکلات مادام العمر را به همراه دارد.
اقدامات پیشگیرانه فيستول مقعدي
با رعایت اقدامات خاصی می توان از ابتلا به فیستول مقعد پیشگیری کرد از جمله:
- نوشیدن مایعات فراوان
- برنامه غذایی حاوی فیبر بالا – سبوس گندم، سبوس جو، غلات کامل (سبوس دار) شامل برنج قهوه ای، بلغور جو دو سر، پاستای حبوبات کامل، نان سبوس دار و غلات، دانه ها و خشکبار، مرکبات، آلو خشک و آب آلو
- خشک نگه داشتن مقعد
- پرهیز از فشار برروده هنگام دفع
- ورزش منظم
